Miasto i Gmina Gniew

I ,,ABC o azbeście”

Azbest jest nazwą handlową grupy minerałów, które pod względem chemicznym są uwolnionymi krzemieniami magnezu, żelaza, wapnia i sodu. Zagrożenie dla zdrowia mieszkańców wynika z nagromadzenia na obszarze całej gminy różnego typu materiałów zawierających azbest. Odpady azbestowo-cementowe stanowią obecnie istotne źródło emisji pyłu. Chorobotwórcze działanie azbestu powstaje w wyniku wdychania włókien zawieszonych w powietrzu. Przenikają one do dolnych dróg oddechowych, wbijają się w płuca, gdzie pozostają i w wyniku wieloletniego drażnienia komórek wywołują nowotwory. Wdychane z powietrzem włókna azbestowe kumulują się w płucach przez całe życie, a pierwsze objawy chorobowe mogą ujawnić się nawet po 50 latach od pierwszej ekspozycji na ich działanie. Narażenie na pył azbestowy może być przyczyną następujących chorób układu oddechowego: pylicy azbestowej, zmian opłucnych, raka płuc, międzybłoniaków opłucnej i otrzewnej, nowotworów o wysokiej złośliwości.

Zastosowanie:

Właściwości azbestu takie jak: duża odporność na wysokie i niskie temperatury, niewielkie przewodnictwo cieplne i odporność na działanie czynników chemicznych sprawiły, że stał się on powszechnie wykorzystywany jako cenny surowiec.

Azbest szeroko stosowany był w kilku dziedzinach gospodarki, przede wszystkim w budownictwie, ale także w energetyce, transporcie i przemyśle chemicznym. Najważniejszymi zastosowaniami azbestu są:

• wyroby azbestowo - cementowe produkowane z azbestów chryzotylowego i amfibolowych, takie jak: pokrycia dachowe, rury ciśnieniowe, płyty okładzinowe i elewacje zawierające od 10 do 35% azbestu;
• wyroby izolacyjne stosowane do izolacji kotłów parowych, wymienników ciepła, zbiorników, przewodów rurowych oraz ubrań i tkanin ognioodpornych. Zawierają one w zależności od przeznaczenia od 75 do 100% azbestu, głównie chryzotylu;
• wyroby uszczelniające: tektury, płyty azbestowo – kauczukowe, szczeliwa plecione;
• wyroby cierne takie jak: okładziny cierne i taśmy hamulcowe stosowane do różnego typu hamulców;
• wyroby tekstylne: sznury i maty;
• wyroby hydroizolacyjne: lepiki asfaltowe, kity uszczelniające, asfalty drogowe uszlachetnione, zaprawy gruntujące, papa dachowa, płytki podłogowe, zawierające od 20 do 40 % azbestu.
• ,,wyroby miękkie” – których gęstość objętościowa jest mniejsza niż 1000 kg/m3, to słabo związane produkty azbestowe o wysokim, ponad 60% udziale azbestu w produkcie oraz niskiej zawartości substancji wiążącej, do których zaliczamy m. in. tynki, maty, płyty azbestowe, materiały izolujące, papy.
• ,,wyroby twarde” – których gęstość objętościowa jest większa niż 1000 kg/m3, zawierające wysoki udział substancji wiążącej, zaś niski (poniżej 15%) udział azbestu, do których należą płyty faliste i płaskie, rury wodociągowe, elementy kanalizacji. Spójność włókien azbestowych w tych wyrobach jest tak wysoka, że praktycznie nie uwalniają się one do środowiska (wyjątkiem jest obróbka np. cięcie lub proces niszczenia mechanicznego wyrobu).

Szacuje się (w skali kraju), że około 96% ogólnej ilości wyrobów zawierających azbest stanowią płyty azbestowo – cementowe (faliste i płaskie).

Produkcja wyrobów azbestowych została ostatecznie zakończona na terenie naszego kraju 28 września 1998 roku. Do 31 grudnia 2032 roku muszą one być usunięte z otoczenia człowieka.

PROGRAM OCZYSZCZANIA KRAJU Z AZBESTU na lata 2009 - 2032

Głównym celem Programu jest usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest  do 2032 r. Należy jednoznacznie podkreślić, że Polska jest pierwszym krajem w Unii Europejskiej, która podjęła wyzwanie wycofania z użytkowania wyrobów zawierających azbest.

Główne cele ,,POKA” to:

• usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest
• minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terytorium kraju
• likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.

Parlament Europejski w Rezolucji z 14 marca 2013 roku w sprawie azbestozależnych chorób zawodowych i perspektyw całkowitego wyeliminowania wciąż obecnego azbestu w pkt 4, wezwał UE do przeprowadzenia za przykładem Polski oceny skutków oraz analizy kosztów i korzyści w odniesieniu do ewentualności ustanowienia do 2028 roku planu działania na rzecz bezpiecznego usuwania azbestu z budynków publicznych i budynków, w których są świadczone usługi wymagające regularnego dostępu klientów, oraz do dostarczania informacji i wytycznych w celu zachęcania prywatnych właścicieli budynków, aby poddawali swoje nieruchomości skutecznej kontroli obecności wyrobów zawierających azbest”. W dokumencie tym podkreślono, że „Polska jest jedynym państwem, które przyjęło plan działania na rzecz kraju wolnego od azbestu”. 

W imieniu Ministra Gospodarki koordynację, monitoring i zarządzanie Programem prowadzi powołany przez niego Główny Koordynator Programu. Jest nim Pani Ewa Swędrowska-Dziankowska - Zastępca Dyrektora w Departamencie Instrumentów Wsparcia.
Zadaniem Głównego Koordynatora jest przede wszystkim zapewnienie efektywnej realizacji wszystkich zadań finansowanych bezpośrednio ze środków budżetowych pozostających w dyspozycji Ministra Gospodarki.

Poprzedni Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski, przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 14 maja 2002 r., powstał w wyniku: 

• przyjęcia przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej Rezolucji z dnia 19 czerwca 1997 r. – w sprawie programu wycofywania azbestu z gospodarki (M.P. nr 38, poz. 373), w której Rada Ministrów została wezwana m.in. do opracowania programu zmierzającego do wycofywania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski,
• realizacji ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz.U. z 2004 r. nr 3, poz. 20, z późn. zm.) oraz odpowiednich przepisów wykonawczych do tej ustawy,
• potrzeb oczyszczania kraju z azbestu oraz wyrobów zawierających azbest.

Linki:

1. Punkt konsultacyjny nieodpłatnych porad prawnych w zakresie usuwania azbestu

2. Baza azbestowa

3. Program oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032

4. Polska bez azbestu

5. Kampania antyazbestowa

II ,,Azbestowe archiwum”

Gmina Gniew od 2009 r. realizuje program usuwania azbestu i materiałów zawierających azbest. Zgodnie z jego założeniami osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, osoby prawne, przedsiębiorcy, co roku mogą złożyć wniosek o udzielenie dotacji celowej na realizacje przedsięwzięcia polegającego na demontażu, transporcie i unieszkodliwieniu wyrobów zawierających azbest.

Demontaż, transport i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest może być finansowane ze środków budżetu gminy, a także poprzez pozyskanie dotacji z Wojewódzkiego Funduszu ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

Szczegółowe warunki pomocy finansowej dla osób podejmujących się usunięcia i unieszkodliwienia wyrobów zawierających azbest, określone są w regulaminie przyjętym Uchwałą Nr VI/35/15 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie zasad i trybu udzielania oraz rozliczania dotacji celowych z budżetu gminy Gniew na dofinansowanie kosztów inwestycji z zakresu ochrony środowiska.

Nabór wniosków odbywa się zazwyczaj na początku roku kalendarzowego o czym informujemy na stronie  internetowej miasta i gminy Gniew oraz na tablicach ogłoszeń w poszczególnych sołectwach. Prace związane z naprawą lub usunięciem materiałów budowlanych zawierających azbest, powinny być zgłoszone przez właściciela posesji do Wydziału Budownictwa Starostwa Powiatowego w Tczewie, najpóźniej na 30 dni przed terminem ich wykonania.

Na podstawie informacji o wyrobach zawierających azbest i miejscu ich wykorzystania, zgłoszonych do Burmistrza Miasta i Gminy Gniew przez właścicieli z zarządców nieruchomości oraz po przeprowadzeniu inwentaryzacji tychże wyrobów w 2010 r. przez firmę, na zlecenie gminy gniew, sporządzono wykaz ilości i miejsc występowania takich wyrobów na terenie miasta i gminy gniew. Na dzień 31 stycznia 2011 r. ogólna ilość wyrobów zawierających azbest wyniosła 236 439,83 m2 oraz 23 700 mb rur azbestowo – cementowych.

W 2011 r. dotacja z WFOŚiGW wyniosła 53.736,51 zł - powierzchnia eternitowych pokryć dachowych pomniejszyła się o 55,02 Mg.

W 2012 r. dotacja z WFOŚiGW wyniosła 73.245,00 zł – powierzchnia eternitowych pokryć dachowych pomniejszyła się o 73,14 Mg.

W 2013 r. dotacja z WFOŚiGW wyniosła 8.974,00 zł – powierzchnia eternitowych pokryć dachowych pomniejszyła się o 16,03 Mg.

W 2014 r. dotacja z WFOŚiGW wyniosła 33.219,00 zł – powierzchnia eternitowych pokryć dachowych pomniejszyła się o 47,87 Mg.